Bismillâhirrahmânirrahîm,
Bu köşedeki yazıların maksadı, “Bu hadis sahih mi? Böyle bir hadis var mı?” şeklindeki soruların cevaplarını sizlerle paylaşmaktır.
Evvela şunu söyleyeyim, hadis diye öğrendiklerimizin tabii ki de büyük çoğunluğu gerçek, sahih, sapasağlam hadisler. Ne var ki bizim mûteber, senedli hadis kaynaklarımızda hiç yeri olmayan ve “Resulullah (s.a.v)'in sözü” olduğu iddia edilen bazı cümleler, ulemânın tarafına bile bakmadığı birtakım kitaplardan bulunup hortlatılarak insanımıza sunulmuş, onlar da buna inanıp, gerçekten hadis-i şerifmiş gibi dört bir yana duyurma gayreti içine girmişlerdir. Bir kıvılcımın nice yangınlara yol açtığını izlemek ve hayıflanmak, yangını ortadan kaldırmıyor. Bu yüzden üzerime düşenin, gücüm yettiğince su taşıyıp bu ateşi söndürmeye çalışmak olduğunu düşündüm ve Allah'ın yardımını dileyerek bu yazıları yazmaya başladım. Hadis diye bildiğiniz yahut ilk defa karşılaştığınız bir sözün hadis olup olmadığını öğrenmek isterseniz, mesaj yolu ile bana ulaşabilirsiniz. Allah hakkı ve hakikati söylemeye muvaffak kılsın. Âmin.
Başlayalım:
"Çocuğun küçükken yaptığı yaramazlık, büyüdüğünde çok akıllı olacağının işaretidir." hadisi sahih mi?
Hakîm Tirmizî de hadisi Nevadiru’l-Usul’de (II, 346) rivayet etmiştir.
Hadisin Arapça metni şöyle: عَرامة الصَّبِىَّ في صِغَره زيادةٌ في عَقْله في كِبَره
Son dönem hadis alimlerinden Ahmed b. Muhammed el-Gumârî ile Elbânî bu hadisin senedinin zayıf olduğunu belirtmişlerdir. Ulemânın buna muhalif bir hüküm verdiğini tespit edemedim.
Zayıf hadis olduğuna göre bunu yaymamalıyız. Çünkü zayıf hadis demek “Peygamberimiz (s.a.v)’e ait olma ihtimali zayıf olan söz” demektir.
Tabii bu sözün zayıf hadis olması, bize verdiği bilginin tamamen yanlış olacağı anlamına gelmiyor. Zira yaramaz çocukların zeki ve akıllı olabileceği, hayat tecrübesiyle de bilinebilir; tıp ilminden, pedagojiden anlayanlar da bunu bilip söyleyebilir. Fakat hadis olma ihtimali zayıf olduğu halde biz bunu kesin bir hadis gibi yayarsak, Peygamberimiz (s.a.v)’e karşı bir yanlış işlemiş olabiliriz, Allah korusun.
Ayrıca bu söz, Ebû Müshir isimli alimden de rivayet edilmiş; onun sözü olarak kabul etmemiz mümkün.
Bu zayıf hadis yerine çocuk eğitiminde bize ışık tutacak bir sahih hadis okuyalım:
Hz. Enes anlatıyor: “Resulullah'a on yıl hizmet ettim. (Aslında yaptığım işler pek yerli yerinde olmuyordu.) Buna rağmen Hz. Peygamber bir defacık olsun bana öf bile demedi. (Hoşuna gitmeyen bir davranışım karşısında) ‘Niçin böyle yaptın’ ya da ‘Keşke böyle yapsaydın’ demedi.” (Kaynak: Buhârî, 6038; Müslim, 2309; Ebû Dâvud, 4774. İlk parantez içi cümle Ebû Dâvud'un rivayetinde geçer.)
